Genel olarak,
Türk vatandaşlığının iptali, vatandaşlığın yetkili makam kararı ile kaybı yollarından biri olup; vatandaşlığın kaybedilmesi hakkındaki makalemize göz atabilirsiniz.
1997 tarihli Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nin vatandaşlıkla ilgili ilkelerinin yer aldığı 4. maddesinde; kişilerin vatandaşlığı kaybetme hallerinin keyfilikten uzak olması gerektiği belirtilmiştir.
Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi 4. madde;
“…hiç kimse keyfî olarak vatandaşlığından mahrum edilemez.”
Sözleşmenin 7. maddesinde ise; kanunen ya da taraf devletin kararıyla vatandaşlığın kaybı için, keyfilikten uzak haklı olabilecek sebepler sayılmıştır. Sözleşme, bu sebepler dışında kişilerin vatandaşlığını kaybetmesine yol açacak diğer sebeplerin keyfi olacağını düzenlemiştir. Ayrıca taraf ülkeler; bu sözleşmede belirtilenler dışındaki bir nedenle kişilerin vatandaşlığını kaybetmesine yol açacak hükümleri iç hukukta koyamayacaklardır.
Türk vatandaşlığının iptali sebepleri, Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda düzenlenmiş olup; bu yazımızda, yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kaybı hallerinden biri olan vatandaşlığın iptali üzerinde duracağız.
Türk vatandaşlığının iptali
Yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kaybettirilmesi yollarından biri olan Türk vatandaşlığının iptali; Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nde ve bu sözleşmeye uygun olarak hazırlanan Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda belirtilen, sınırlı sayıdaki sebeplerin gerçekleşmesine bağlıdır. Kanunda belirtilmeyen bir sebeple vatandaşlığın iptali kararı verilemez. Kanunda belirtilen nedenlerin gerçekleştiğinin tespit edilmesi halinde; vatandaşlığın iptali kararı verilmek zorundadır.
Türk vatandaşlığının iptali nedenleri
Türk vatandaşlığını kazanma kararı;
- İlgilinin yalan beyanı,
- Vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden önemli hususların gizlenmesi,
Hallerinden biri veya her ikisi sonucunda verilmişse; vatandaşlığın kazanılmasına karar veren makam tarafından vatandaşlığın iptaline karar verilir.
Diğer vatandaşlığın kaybı yollarından farklı olarak vatandaşlığın iptali kararını verecek makamın takdir hakkı bulunmamaktadır. Yani kanunda belirtilen şartların gerçekleştiğinin tespit edilmesi halinde vatandaşlığın iptaline karar verilecektir.
Türk vatandaşlığının iptali; kararını verecek merci ve kararın geçerlilik zamanı
Türk vatandaşlığının iptali kararı; vatandaşlığı kazanma kararını veren makam tarafından verilir. Verilen vatandaşlığın iptali kararı; karar tarihinden itibaren geçerlilik kazanır.
Türk vatandaşlığı iptal edilen kişinin eşinin ve çocuklarının durumu
Türk vatandaşlığının; yetkili makam kararıyla kaybına yol açan diğer sebeplerden farklı olarak; Türk vatandaşlığının iptali kararı, vatandaşlığı iptal edilen kişiye bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanan eşi ve çocukları hakkında da uygulanır.
Türk vatandaşlığı iptal edilen kişinin vatansız kalması
Her ne kadar, Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi ilgili kişinin vatansız kalacak olması halinde vatandaşlığın kaybı hallerini yasaklamış olsa da; vatandaşlığın iptali sonucunu doğuracak sebeplerin varlığı bu durumun istisnasıdır. Dolayısıyla; hakkında Türk vatandaşlığının iptali kararı verilecek kişinin vatansız kalacak olması, vatandaşlığın iptali kararı verilmesine engel değildir.
Türk vatandaşlığı iptal edilen kişinin mallarının tasfiyesi
Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 33;
“Vatandaşlığı iptal edilenler hakkında 15/7/1950 tarihli ve 5683 sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Bunlardan mallarının tasfiyesi gerekli görülen hallerde bu husus iptal kararında belirtilir. Bu kişiler en geç bir yıl içinde Türkiye’deki mallarını tasfiye etmek zorundadır. Aksi halde, malları Hazinece satılarak bedelleri nam ve hesaplarına kamu haznedarlığı sistemine dahil bir kamu bankasına yatırılır.”
Görüldüğü üzere, Türk vatandaşlığı iptal edilen kişinin mallarının tasfiye edilebilmesi için; bu hususun vatandaşlığın iptali kararında belirtilmesi lazım. İptal kararında malların tasfiyesine ilişkin hüküm bulunmaması halinde vatandaşlığı iptal edilen kişinin malları tasfiye edilemez.
Vatandaşlığın iptali kararıyla birlikte malların tasfiyesine karar verilse dahi; aleyhine karar verilen kişi, vatandaşlığın iptali kararı aleyhine yargı yoluna başvurması halinde, malların tasfiyesi dava sonuna bırakılır.
Türk vatandaşlığının iptali kararına karşı iptal davası açma hakkı ve süresi
Vatandaşlığın iptali kararı bir idari işlemdir. İlgililer, haklarında tesis edilen bu idari işleme karşı iptal davası açma hakkına sahiptir. İptal davası, kararın ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
Türk vatandaşlığının iptali kararı hangi hallerde mahkeme tarafından iptal edilebilir?
Bir idari islem niteliğinde olan vatandaşlığın iptali kararı; işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları bakımından hukuka aykırı ise mahkeme tarafından iptal edilebilecektir. Örnek olarak, bu karar ancak vatandaşlığın kazanılması kararını veren makam tarafından verilebilir. Bu makam dışındaki kişi veya kurumlar tarafından verilen karar yetki unsuru bakımından hukuka aykırı olup mahkemece iptal edilir. Bir diğer örnek de, kanunda sayılan sebepler dışında başka bir sebeple vatandaşlığın iptali kararı verilmesi halidir. Bu durumda da idari işlem sebep ve konu unsurları bakımından hukuka aykırı olup, iptal ile sonuçlanabilecektir.
Sonuç
Türk vatandaşlığının iptali, vatandaşlığın yetkili makam kararı ile kaybı yollarından biri olup; kanunda belirtilen sebeplerin varlığı halinde vatandaşlığın kazanılması kararını veren makam tarafından verilecek kararla gerçekleştirilir. Vatandaşlığın iptali kararını verecek makamın takdir yetkisi bulunmayıp; belirttiğimiz sebeplerin gerçekleştiğinin öğrenilmesi halinde vatandaşlığın iptali kararı verilmek zorundadır.
Tüzel&Gülşen Hukuk Bürosu olarak; vatandaşlığın iptali yoluyla Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri vermekteyiz.
AVUKAT OĞUZHAN GÜLŞEN
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin.