TÜRKİYE’DE KREMATORYUM VE KREMASYON(ÖLÜ YAKMA)

Genel olarak,

Öldükten sonra bedenlerin ne olacağı, cenazenin ne şekilde gerçekleştirileceği toplumların kültürlerine ve inançlarına göre değişmektedir. Türk toplumunun geçmişine baktığımızda cenaze törenlerinin üç farklı şekilde gerçekleştiği görülmektedir. Bunlardan biri de ölünün yakılması olarak bilinen kremasyondur. Bu yazımızda kremasyonun ne olduğundan bahsettikten sonra Türkiye’de krematoryum var mı ve krematoryum açılabilir mi konularından bahsedeceğiz.

Kremasyon nedir?

Kremasyon bir cenaze yöntemi olup geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. Ölü bedenin yakılması anlamına gelen kremasyon cenaze türünde insanlar, ölü bedenle birlikte günahların da yakıldığına ve ölen kişinin ölümden sonrasına tertemiz bir şekilde devam etmesini sağladıklarına inanmaktadırlar. Türklerin islam öncesi cenaze kültürlerine bakıldığında kremasyonun uygulandığı görülmektedir.

Krematoryum nedir?

Ölü yakma dediğimiz kremasyon işleminin gerçekleştirildiği özel fırınlardır. Yaklaşık 900-1200 derecede yanarak ölünün yakılmasını sağlayan bu fırınlar özel olarak üretilmektedir. Türkiye’de krematoryum fırınlarını üreten ülkelerden biridir. Ülkemiz dünyanın en büyük 5. Krematoryum üreticilerinden olup bu krematoryumlar diğer ülkelere ihraç edilmektedir. Peki krematoryum üretimi ve ihracatı yapan Türkiye’de krematoryum var mı?

Türkiye’de krematoryum var mı?

Ülkemiz çok farklı kültürlere, inançlara ve farklı milliyetteki insanlara ev sahipliği yapmaktadır. Bu farklılığın sonucu olarak birçok yaşam şekli ortaya çıkmaktadır. Ancak bu farklılıkların tek sonucu farklı yaşayışların oluşması değildir. Bir sonucu da ölümden sonrası için farklı inanışların ve cenaze kültürlerinin olmasıdır.

3 semavi dine ve diğer bir çok din ve kültüre bağlı insanların bir arada olmasıyla dünyada eşsiz yerlerden olan İstanbul/Türkiye’de her dine mensup, inanca sahip insanın inançları doğrultusunda yaşamlarını sürdürebilebilme imkanları vardır. Peki öldükten sonrası için insanların inançları doğrultusunda cenaze töreni düzenleme imkanları Türkiye’de var mıdır? Türkiye’de krematoryum var mı?

Ülkemiz her ne kadar dünyanın en büyük krematoryum üreticelerinden ve ihracatçılarından biri konumunda olsa da ülkemizde aktif çalışan bir krematoryum bulunmamaktadır. Yani öldükten sonra kremasyon yoluyla cenaze düzenlemek isteyenler için uygun şartlar ülkemizde bulunmamaktadır.

Türkiye’de krematoryum açılabilir mi?

Her ne kadar şu an için aktif bir krematoryum ülkemizde olmasa da, bu ülkemizde hiç krematoryum olmadığı veya olamayacağı anlamına gelmemektedir. Bazı kaynaklar İstanbul’da Osmanlı’nın son dönemlerinde dahi krematoryum işlevi gören yapıların varlığından bahsetmektedir.

Şu an yürürlükte olan 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’ndaki yasal düzenlemeler dikkate alındığında ülkemizde yeni bir krematoryum kurulmasının ve isteyen kişilerin cenazelerinin kremasyon yoluyla yapılmasının önünde herhangi bir engel yoktur.

Türkiye’de krematoryum açılması için neler yapılabilir?

1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 224. maddesi, ülkemizde krematoryum açılmasının mümkün olduğunu düzenlemiştir. İlgili maddeye göre krematoryum açmak isteyen belediyelerin öncelikle bu hususta bir proje  hazırlamaları gerekmektedir. Hazırlanan krematoryum projesi belediye tarafından Sağlık Bakanlığına sunulup bakanlık onayı alınması halinde belediyeler krematoryum açabileceklerdir. 

Yani ülkemizde krematoryum açılabilmesi için öncelikle belediyelerin harekete geçmesi gerekmektedir. Dolayısıyla krematoryum ihtiyacı olan bir yerde ihtiyaç sahipleri tarafından belediyelere krematoryum açılması için başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Peki belediyeler bu talepleri kabul etmek zorundalar mı? Belirtmek gerekir ki idareler işlem tesis ederken hukuku, kanunları ve kamu yararını gözetmek zorundadırlar. Her ne kadar başvuruyu değerlendirip karar verme ve takdir yetkisi idareler de olsa da karar verirken keyfi davranılmaması gerekmektedir.

Yürürlükteki kanunlar çerçevesinde kurulmasının önünde herhangi bir engel bulunmayan krematoryumun talep edilen bölgede gerçek bir ihtiyaç olduğunun ortaya konması halinde belediyelerin bu talebi olumlu karşılaması ve krematoryum açılması için gerekli projeleri hazırlayıp Sağlık Bakanlığın sunması gerekmektedir.

Ancak tüm şartlar sağlanmasına rağmen Sağlık Bakanlığı belediyenin krematoryum projesine onay vermezse bu işleme karşı neler yapılabilir?

Tüm şartlar sağlanmasına rağmen keyfi bir şekilde krematoryum kurulması talebini reddeden Sağlık Bakanlığının bu işlemine karşı idari yargıda iptal davası açarak işlemin iptali sağlanabilir.

Krematoryum açılması halinde kimler kremasyon yoluyla cenaze düzenleyebilir

Yürürlükteki kanunların ülkemizde bir krematoryum açılmasına engel teşkil etmediğinden bahsettik. Peki bir krematoryum kurulması halinde kremasyon(ölü yakma) şeklinde cenaze düzenlemenin şartları nelerdir? Kimlerin cenazesi kremasyon yoluyla düzenlenebilir?

1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 225. Maddesi bu konuya ilişkin düzenlemeler içermektedir. İlgili düzenlemeye göre;

• Ölünün hastalığı esnasında tedavisi ile ilgilenmeyen bir doktor tarafından düzenlenecek olan, ölümün herhangi bir olağandışı durumdan gerçekleşmediğine dair rapor ve defin ruhsatiyesi,
• Ölünün hayattayken yazdığı ve cesedinin yakılmasını isteğini içeren yazılı vasiyet veya bu isteğe şahitlik eden üç kişinin şahitliği,
• Ölümün herhangi bir şekilde cinayet nedeniyle olmadığına dair hazırlanan polis raporu,

Olması halinde bu belgelerle birlikte mahalli belediyeye başvurularak ölünün bedeninin yakılması izin alınır ve kremasyon yoluyla cenaze yapılabilir.

Ancak belirtmek gerekir ki yukarıdaki belgeler temin edilmiş olsa dahi ölü eğer kremasyon işleminden önce mezara defnedilmiş ise mezardan çıkarılmasına ve kremasyonuna izin verilmez.

Sonuç,

İnanç, kültür veya başka bir sebepten ötürü öldükten sonra bedeninin yakılmasını istemek bir haktır. İlgili kurumların vatandaşların bu hak ve taleplerini kamu düzenini bozmadığı ve kanunlarla çelişmediği ölçüde koruması ve karşılaması gerekmektedir.

Öldükten sonra cenazesinin kremasyon şeklinde yapılmasını isteyen kişilerin bu isteklerini yalnızca imza toplayarak elde etmeleri pek mümkün değildir. Krematoryum talebinin karşılanması için gerekli idari ve hukuki işlemlerin başlatılması zaruridir.

Konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için TÜZEL&GÜLŞEN Hukuk ve Arabuluculuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.

Av. Oğuzhan GÜLŞEN

Örneğin. Örneğin. Türkiye’de krematoryum var mı? Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.